Mai Hương
Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ chính thức cấm xe máy chạy xăng trong khu vực Vành đai 1. Để thay thế, thành phố dự kiến triển khai mạng lưới buýt mini 8–12 chỗ, kết hợp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi phương tiện xanh, hướng tới mục tiêu xây dựng đô thị không khí sạch, giao thông bền vững.
Xe máy: Thủ phạm chính gây ô nhiễm không khí đô thị
Tại tọa đàm “Chuyển đổi xe máy xăng ở nội đô: Vì một Hà Nội xanh” tổ chức ngày 18/7, ông Đào Việt Long – Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho biết:
Thủ đô hiện có khoảng 6,9 triệu xe máy đang lưu hành, cùng gần 1,5 triệu xe từ các tỉnh khác thường xuyên hoạt động. Trong đó, 70% là xe cũ, không còn đảm bảo tiêu chuẩn khí thải.
Các nghiên cứu cho thấy xe máy chiếm tới 95% phương tiện cơ giới và là nguồn phát thải chính tại đô thị: 94% hydrocarbon (HC), 87% CO, 57% NOx và 33% bụi mịn PM10.
“Phát thải từ phương tiện đường bộ chiếm tới 58–74% mức độ ô nhiễm không khí, tùy thời điểm. Nếu không thay đổi, hệ lụy đến sức khỏe người dân sẽ ngày càng nghiêm trọng” – ông Long nhấn mạnh.
Chuẩn bị cấm xe máy xăng tại Vành đai 1
Trước thực trạng ô nhiễm đáng báo động, Hà Nội đã nhanh chóng tiếp thu Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ, giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng kế hoạch loại bỏ xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khu vực Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026.
Ông Nguyễn Anh Quân – Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: “Kế hoạch hiện đã cơ bản hoàn thiện, đang lấy ý kiến từ các sở ngành liên quan và sẽ trình UBND Thành phố trước ngày 25/7.”
Lộ trình đặt ra được đánh giá là quyết liệt nhưng cần thiết, nhằm khôi phục chất lượng không khí tại khu vực trung tâm, nơi mật độ phương tiện luôn ở mức cao.
Cơ chế hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi xanh
Lo ngại tác động tới nhóm người thu nhập thấp, Hà Nội đồng thời xây dựng các chính sách hỗ trợ đa tầng để giúp người dân chuyển đổi phương tiện.
Cụ thể, theo Điều 28 Luật Thủ đô sửa đổi, thành phố sẽ áp dụng chính sách hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt hoặc gián tiếp thông qua ưu đãi phí, lệ phí cho người dân chuyển sang sử dụng xe điện hoặc xe đạt chuẩn khí thải.
Đối với doanh nghiệp, chính sách ưu đãi sẽ tập trung vào hai nhóm chính: doanh nghiệp sản xuất/lắp ráp phương tiện xanh và doanh nghiệp kinh doanh vận tải công cộng.
Hỗ trợ sẽ bao gồm lãi suất vay ưu đãi và đầu tư vào hạ tầng như trạm sạc điện.
“Phát triển giao thông xanh không thể thiếu hạ tầng sạc điện.Đây sẽ là ưu tiên hàng đầu trong triển khai thực tế” – ông Long khẳng định.
Buýt mini: Giải pháp thay thế chiến lược trong nội đô
Để bù đắp khoảng trống khi xe máy xăng bị loại bỏ, Hà Nội sẽ tăng cường vận tải hành khách công cộng bằng hình thức linh hoạt hơn – buýt mini.
Ông Phan Trường Thành – Trưởng phòng Tài chính - Đầu tư, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, thành phố đang nghiên cứu đưa vào vận hành các loại buýt nhỏ 8–12 chỗ ngồi, phù hợp với đường sá chật hẹp trong khu vực nội đô, đặc biệt tại các ngõ nhỏ, khu dân cư đông đúc.
“Buýt mini sẽ giúp mạng lưới vận tải công cộng bao phủ sâu hơn, thuận tiện hơn cho người dân và tăng khả năng thay thế xe máy trong di chuyển hằng ngày” – ông Thành nói.
Hiện Sở Xây dựng đang khẩn trương rà soát, triển khai các điều kiện cần thiết về kỹ thuật và hạ tầng để đảm bảo lộ trình cấm xe máy xăng đúng thời hạn vào tháng 7/2026.
Hướng đến đô thị xanh, văn minh và hiện đại
Việc cấm xe máy chạy xăng trong khu vực Vành đai 1 là một bước ngoặt lớn, mang tính quyết định trong hành trình xây dựng Hà Nội xanh – thông minh – phát triển bền vững.
Tuy nhiên, để chủ trương này thành công, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở ngành, cùng sự đồng thuận của người dân và doanh nghiệp.
Những chính sách hỗ trợ kịp thời, hạ tầng giao thông phù hợp và hệ thống công cộng thân thiện sẽ là yếu tố then chốt cho quá trình chuyển đổi này.
Hà Nội đang đi đầu cả nước trong việc thực hiện các giải pháp giảm phát thải và cải thiện chất lượng sống đô thị – một hướng đi táo bạo nhưng phù hợp với xu thế phát triển toàn cầu.
Mai Hương
